به نام خداوند بخشنده مهربان
متن خطبه غدیر خم (خلاصه)
١- الْحَمْدُ لله الذی عَلا فی تَوَحَدِهِ وَدَنَا فِی تَفَرِّدِهِ وَجَلَّ فِی سُلْطَانِهِ وَعَظُمَ فِی أرکانِهِ، وَأَحاطَ بِکُلِّ شَیْءٍ عِلْمًا وَهُوَ فِی مَکَانِهِ، وَقَهَرَ جَمِیعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وبُرْهانِهِ، حَمیدا لَمْیزَلْ مَحْمُودا لا یزالُ وَمَجیدا لا یزُولُ، وَمُبْدِیًا وَمُعِیداً وَکُلِّ أمر إلیه یعود.
۲ حمد و سپاس خدایی را که در یگانگی خود بلند مرتبه و در تنهایی و فرد بودنش نزدیک است و همه مخلوقات را با قدرت و برهان خود تحت سیطره دارد همیشه مورد سپاس بوده و همچنان مورد ستایش خواهد بود صاحب عظمتی که از بین رفتنی نیست ابتدا کننده بازگرداننده اوست و هر کاری به سوی او باز میگردد. هر چشمی زیر نظر اوست ولی چشم ها او را نمی بینند کرم کننده و بردبار و تحمل کننده .است در انتقام گرفتن خود عجله نمی کند و به آنچه از عذابش که مستحق آنند مبادرت نمی ورزد باطنها و سریره ها را می فهمد و ضمایر را میداند و پنهانها بر او مخفی نمیماند و مخفیها بر او مشتبه نمی شود گواهی میدهم برای او که اوست خدایی که قدس و پاکی و منه بودن او روزگار را پر کرده است. آنچه ایجاد کرده بدون نمونه و مثالی تصویر نموده و آنچه خلق کرده بدون کمک از کسی و بدون زحمت و بدون احتیاج به فکر و حیله خلق کرده است.
پس اوست خدایی که جز او خدایی نیست صنعت او محکم و کار او زیباست. عادلی که ظلم کند و گرم کننده ای که کارها به سوی او باز میگردد شهادت می دهم اوست خدایی که همه چیز در مقابل عظمت او تواضع کرده و همه چیز در مقابل عزت او ذلیل شده و همه چیز در برابر قدرت او سر تسلیم فرود آورده و همه چیز در برابر هیبت او خاضع شده اند. پادشاه پادشاهان و گرداننده افلاک و مسخر کننده آفتاب و ،ماه که همه با زمان تعیین شده در حرکت هستند.
برای او ضدی و همراه او معارضی نبوده .است یکتا و بی نیاز است زاییده نشده و نمی زاید برای او هیچ همتایی نیست خدای یگانه پروردگار با عظمت می خواهد پس به انجام می رساند و اراده میکند پس مقدر می،نماید و میداند پس به شماره میآورد می میراند و زنده می کند و غنی می نماید، می خنداند کند، فقیر می و می گریاند نزدیک می کند و دور می نماید، منع میکند و عطا مینماید پادشاهی از آن او و حمد و سپاس برای اوست. خیر به دست اوست و او بر هر چیزی قادر است او را سپاس بسیار میگویم و دائما شکر می نمایم، چه در آسایش و چه در ،گرفتاری چه در حال شدت و چه در حال آرامش و به او و ملائکه اش و کتاب ها و پیامبرانش ایمان می آورم دستور او را گوش میدهم و اطاعت می نمایم و به آنچه او را راضی میکند مبادرت می ورزم و در مقابل مقدرات او تسلیم میشوم به عنوان رغبت در اطاعت او و ترس از عقوبت ،او چرا که اوست خدایی که نمیتوان از مکر او در امان بود و از ظلم او هم ترس نداریم.
٣- مَعاشِرَ النَّاسِ، ما قَصَّرْتُ فی تَبْلِیغِ ما أَنْزَلَ الله تَعَالَى إِلَى، وَ أَنَا أَبَیِّنُ لَکُمْ سَبَبَ هَذِهِ الْآیَهُ: إِنَّ جَبْرَئِیلَ هَبَطَ إِلَى مِراراً ثَلاثاً یَأْمُرُنِی عَنِ السَّلَامِ رَبِّی وَ هُوَ السَّلامُ - أَنْ أَقُومَ فى هذَا الْمَشْهَدِ فَأَعْلِمَ کُلَّ أَبْیَضَ وَأَسْوَدَ أَنَّ عَلِی بْن أبی طالب أخى وَ وَصِیّى وَ خَلِیفَتى عَلَى أُمَّتِى وَالْإِمَامُ مِنْ بَعْدِى، الَّذِی مَحَلَّهُ مِنِّی مَحَل هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لانَبِى بَعْدِى وَهُوَ وَلِیُّکُمْ بَعْدَ الله وَرَسُولِهِ
۴ خداوند به من چنین وحی کرده است: بِسمِ الله الرّحْمنِ الرَّحِیمِ، «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلْعُ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَّبِّکَ»، «ای پیامبر ابلاغ کن آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده - درباره علی یعنی خلافت علی بن ابی طالب و اگر انجام ندهی رسالت او را نرسانده ای و خداوند تو را از مردم حفظ کند».
ای مردم من در رساندن آنچه خداوند بر من نازل کرده کوتاهی نکرده ام، و من سبب نزول این آیه را برای شما بیان میکنم.
جبرئیل سه مرتبه بر من نازل شد و از طرف خداوند؛ سلام پروردگارم که او سلام است - مرا مأمور کرد که در این اجتماع بپاخیزم و بر هر سفید و سیاهی اعلام کنم که علی بن ابی طالب برادر من و وصی من و جانشین من بر امتم و امام بعد از من است نسبت او به همانند هارون به موسی است جز اینکه پیامبری بعد از من نیست و او صاحب اختیار شما بعد از خدا و رسولش است».
و خداوند در این مورد آیه ای از کتابش بر من نازل کرده است: « إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقیمونَ الصَّلاةَ وَیُؤتونَ الزَّکَاةَ وَهُم راکِعُونَ»، «صاحب اختیار شما خدا و رسولش هستند و کسانی که ایمان آورده و نماز را بپا می دارند و در حال رکوع زکات می دهند و علی بن ابی طالب است که نماز را بپا داشته و در حال رکوع زکات داده و در هر حال خداوند عز و جل را قصد می کند.
ای مردم من از جبرئیل درخواست کردم از خدا بخواهد تا مرا از ابلاغ این مهم معاف بدارد زیرا از کمی متقین و زیادی منافقین و فساد ملامت کنندگان و حیلههای مسخره کنندگان اسلام اطلاع دارم کسانی که خداوند در کتابش آنان را چنین توصیف کرده است «یَقُولُونَ بِالْسِنَتِهِمْ مَا لَیْسَ فِی قُلُوبِهِمْ» که با زبانشان می گویند آنچه در قلب هایشان نیست، و ایــن کار را سهل می شمارند در حالی که نزد خداوند عظیم است همچنین به خاطر اینکه منافقین بارها مرا اذیت کرده اند تا آنجا که مرا اذن» گوش دهنده بر هر حرفی نامیدند و گمان فی مرکردند که من چنین هستم به خاطر ملازمت بسیار علی با من و توجه من به او و تمایل او و قبول ش از من، تا آنکه خداوند عز و جل در این باره چنین نازل کرد: «وَ مِنْهُمُ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیِّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُن...» از آنان کسانی هستند که پیامبر را اذیت می کنند و می گویند او « أذن » (گوش دهنده به هر حرفی است، بگو «أُذُنُ خَیْر لَکُم»: گوش است - بر ضد کسانی که گمان میکنند او اذن» است و برای شما خیر است به خدا ایمان می آورد و در مقابل مؤمنین اظهار تواضع و احترام مینماید و برای کسانی از شما که ایمان آورده اند رحمت است؛ و کسانی که پیامبر را اذیت میکنند عذاب دردناکی در انتظارشان است». اگر من بخواهم گویندگان این نسبت اذن را نام ببرم میتوانم و اگر بخواهم به شخص آنان « اشاره کنم می،نمایم و اگر بخواهم با علائم آنها را معرفی کنم میتوانم ولی به خدا قسم من در کار آنان با بزرگواری رفتار کرده ام.
بعد از همه اینها خداوند از من راضی نمیشود مگر آنچه در حق علی بر من نازل کرده ابلاغ نمایم.« یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلْغ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّک... »، «ای پیامبر برسان آنچه- درحق علی از پروردگارت بر تو نازل شده و اگر انجام ندهی رسالت او را نرسانده ای و خداوند تو را از مردم حفظ کند».
۵- فَاعْلَمُوا مَعاشِرَ النَّاسِ ذَلِکَ فِیهِ وَافْهَمُوهُ، وَاعْلَمُوا أَنَّ الله قَدْ نَصَبَهُ لَکُمْ وَلِیا وَإماما فَرَضَ طَاعَتَهُ عَلَى الْمُهَاجِرِینَ وَ الأَنْصَارِ وَعَلَى التَّابِعِینَ لَهُمْ بِإِحْسانِ، وَعَلَى الْبادی وَالْحاضِرِ، وَعَلَى الْعَجَمِی وَالْعَرَبِی، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلُوکِ وَ الصَّغِیرِ وَ الْکَبیرِ، وَعَلَى الأبیض والأسْوَدِ.
ای مردم این مطلب را درباره او بدانید و بفهمید و بدانید که خداوند او را برای شما صاحب اختیار و امامی قرار داده که اطاعتش را واجب نموده است بر مهاجرین و انصار و بر تابعین آنان به ،نیکی و بر روستایی و شهری و بر عجمی و ،عربی و بر آزاد و بنده و بر بزرگ و کوچک و بر سفید و سیاه بر هر یکتا پرستی حکم او اجرا شونده و کلام او مورد عمل و امر او نافذ است هر کس با او مخالفت کند ملعون است و هر کس تابع او باشد و او را تصدیق نماید مورد رحمت الهی است. خداوند او را و هر کس را که از او بشنود و او را اطاعت کند آمرزیده است.
ای مردم این آخرین باری است که در چنین اجتماعی بپا می ایستم پس بشنوید و اطاعت کنید و در مقابل امر خداوند پروردگارتان سر تسلیم فرود ،آورید چرا که خداوند عز و جل صاحب اختیار شما و معبود شماست و بعد از خداوند رسولش و پیامبرش که شما را مخاطب قرار داده و بعد از من علی صاحب اختیار شما و امام شما به امر خداوند است و بعد از او امامت در نسل من از فرزندان اوست تا روزی که خدا و رسولش را ملاقات خواهید کرد. حلالی نیست مگر آنچه خدا و رسولش و امامان حلال کرده باشند و حرامی نیست مگر آنچه خدا و رسولش و امامان بر شما حرام کرده باشند خداوند عز و جل حلال و حرام را به من شناسانده است و آنچه پروردگارم از کتابش و حلال و حرامش به من آموخته به او سپرده ام.
ای مردم علی را فضیلت دهید هیچ علمی نیست مگر آنکه خداوند آن را در من جمع کرده است و هر علمی را که آموخته ام در امام المتقین جمع نموده،ام و هیچ علمی نیست مگر آنکه آن را به علی آموخته ام اوست «امام مبین» که خداوند در سوره پس ذکر کرده است: «وَکُل شَیْءٍ أَحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ
و هر چیزی را در امام مبین جمع کردیم ای مردم از علی به سوی دیگری گمراه نشوید و از او روی برمگردانید و از ولایت او سرباز نزنید اوست که به حق هدایت نموده و به آن عمل کند، و باطل را ابطال نموده و از آن نهی می،نماید و در راه خدا سرزنش ملامت کنندهای او را مانع نمی شود.
على اول کسی است که به خدا و رسولش ایمان آورد و هیچکس در ایمان به من بر او سبقت نگرفت. اوست که با جان خود در راه رسول خدا فداکاری کرد اوست که با پیامبر خدا بود در حالی که هیچکس از مردان همراه او خدا را عبادت نمی کرد اولین مردم در نماز گزاردن و اول کسی است که با من خدا را عبادت کرد از طرف خداوند به او امر کردم تا در خوابگاه من ،بخوابد، او هم در حالی که جانش را فدای من کرده بود در جای من خوابید.
ای مردم او را فضیلت دهید که خدا او را فضیلت داده است و او را قبول کنید که خداوند او را منصوب نموده است.
ای مردم او از طرف خداوند امام است و هر کس ولایت او را انکار کند خداوند هرگز توبه اش را نمی پذیرد و او را نمی بخشد حتمی است بر خداوند که با کسی که با او مخالفت نماید چنین کند و او را به عذابی شدید تا ابدیت و تا آخر روزگار معذب نماید. پس بپرهیزید از اینکه با او مخالفت کنید و گرفتار آتشی شوید که آتشگیرۀ آن مردم و سنگها هستند و برای کافران آماده شده است.
ای مردم به خدا قسم پیامبران و رسولان پیشین به من بشارت داده اند
به خدا قسم خاتم پیامبران و مرسلین و حجت بر همه مخلوقین از اهل آسمانها و زمین ها هستم هر کس در این مطالب شک کند مانند کفر جاهلیت اول کافر شده است.
٧ - وَمَنْ شَکَّ فِی شَیْءٍ مِنْ قَوْلى هذا فَقَدْ شَکَّ فِى کُلِّ مَا أُنْزِلَ الَى، وَمَنْ شَکَ فی واحدٍ مِنَ الأئِمَّةِ فَقَدْ شَکَّ فِی الْکُلِّ مِنْهُمْ، وَالشَّاک فینا فِی النَّارِ.
و هر کس در چیزی از این گفتار من شک کند در همه آنچه بر من نازل شده شک کرده است و هر کس در یکی از امامان شک کند در همه آنان شک کرده ،است، و شک کننده درباره ما در آتش است.
ای مردم علی را فضیلت دهید که او افضل مردم بعد از من از مرد و زن است تا مادامی که خداوند روزی را نازل میکند و خلق باقی هستند.
بدانید که جبرئیل از جانب خداوند این خبر را برای من آورده است و می گوید:«هر کس با علی دشمنی کند و ولایت او را نپذیرد لعنت و غضب من بر او باد»
ای مردم، على «جَنْبِ الله» است که خداوند در کتاب عزیزش ذکر کرده و دربارۀ کسی که با او مخالفت کند فرموده است: أن تَقُولَ نَفْسٌ یَا حَسْرَنَا عَلَى مَا فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ» ،
ای حسرت بر آنچه دربارۀ جنب خداوند تفریط و کوتاهی کردم.
پس پیامبر (ص) با دستش او را بلند کرد و هر دو دست را به سوی آسمان باز نمود و علی (ع) را از جا بلند نمود تا حدی که پای آن حضرت موازی زانوی پیامبر (ص) رسید. سپس فرمود: ای ،مردم چه کسی بر شما از خودتان صاحب اختیارتر است؟ گفتند خدا و رسولش فرمود:
- ألا فَمَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلى مَوْلاهُ، اللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَعَادِ مَنْ عاداهُ وَانْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ.
۱۰- بدانید که هر کس من صاحب اختیار اویم این علی صاحب اختیار اوست خدایا دوست بدار هرکس او را دوست بدارد و دشمن بدار هر کس او را دشمن بدارد و یاری کن هر کس او را یاری کند و خوار کن هر کس او را خوار کند.
۱۱- مَعاشِرَ النّاسِ، هذا عَلى أخى وَوَصیی و واعى عِلْمی، وخلیفتی فی أمتی.
۱۲ ای مردم این علی است برادر من و وصی من و جامع علم ،من و جانشین من در امتم بر آنان که به من ایمان آورده،اند و جانشین من در تفسیر کتاب خداوند عز و جل و دعوت به ،آن و عمل کننده به آنچه او را راضی می،کند و جنگ کننده با دشمنان خدا و دوستی کننده بر اطاعت او و نهی کننده از معصیت او.
اوست خلیفه رسول خدا و اوست امیرالمؤمنین و امام هدایت کننده از طرف خداوند و اوست قاتل ناکثین و قاسطین و مارقین به امر خداوند.
پروردگارا، تو هنگام روشن شدن این مطلب و منصوب نمودن علی در این روز این آیه را درباره او نازل کردی الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلَامَ دینا »: «امروز» دین شما را برایتان کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان دین شما راضی شدم» و فرمودی: «إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللَّهِ الإِسلام»: «دین نزد خداوند اسلام است» و فرمودی: « وَمَن یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلَامِ دِینًا فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِینَ» «هر کس دینی غیر از اسلام انتخاب کند هرگز از او قبول نخواهد شد و او در آخرت از زیانکاران خواهد بود پروردگارا تو را شاهد میگیرم که من ابلاغ نمودم.
ای مردم خداوند دین شما را با امامت او کامل ،نمود پس هر کس اقتدا نکند به او و به کسانی که جانشین او از فرزندان من و از نسل او هستند تا روز قیامت و روز رفتن به پیشگاه خداوند عز وجل چنین کسانی اعمالشان در دنیا و آخرت از بین رفته و در آتش دائمی خواهند بود. عذاب از آنان تخفیف نمی یابد و به آنها مهلت داده نمی شود.
ای مردم این علی است که یاری کننده ترین شما نسبت به من و سزاوارترین شما به من و نزدیک ترین شما به من و عزیزترین شما نزد من .است خداوند عز و جل و من از او راضی هستیم. هیچ آیه رضایتی در قرآن نازل نشده مگر دربارۀ او، و هیچگاه خداوند مؤمنین را مورد خطاب قرار نداده مگر آنکه ابتدا او مخاطب بوده است و هیچ آیه مدحی در قرآن نیست مگر درباره او و خداوند در سوره «هل أتَى عَلَى الْإِنْسَان..... » شهادت به بهشت نداده مگر برای او و این سوره را درباره غیر او نازل نکرده و با این سوره جز او را مدح نکرده است.
ای مردم او یاری دهنده دین خدا و دفاع کننده از رسول خداست و اوست با تقوای پاکیزه هدایت کننده هدایت شده پیامبرتان بهترین پیامبر و وصیتان بهترین وصی و فرزندان او بهترین اوصیاء هستند.
ای مردم نسل هر پیامبری از صلب خود او هستند ولی نسل من از صلب امیر المؤمنین علی است.
ای مردم شیطان آدم را با حسد از بهشت بیرون کرد مبادا به علی حسد کنید که اعمالتان نابود شود و قدم هایتان .بلغزد آدم به خاطر یک گناه به زمین فرستاده شد در حالی که انتخاب شده خداوند عز و جل ،بود پس شما چگونه خواهید بود در حالی که شمایید و در بین شما دشمنان خدا هستند.
بدانید که با علی دشمنی نمیکند مگر شقی و با علی دوستی نمیکند مگر با تقوی و به او ایمان نمی آورد مگر مؤمن مخلص به خدا قسم درباره علی نازل شده است سوره «عصر»: « پسنم الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْر»، قسم به عصر، انسان در زیان است»
مگر علی که ایمان آورد و به حق و صبر راضی شد.
ای مردم من خدا را شاهد گرفتم و رسالتم را به شما ابلاغ نمودم « مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ
وبرعهده رسول جز ابلاغ روشن چیزی نیست ای ،مردم از خدا بترسید آن گونه که باید ترسید و از دنیا نروید مگر آنکه مسلمان باشید.
۱۳ - مَعاشِرَ النَّاسِ، «آمِنُوا بِالله وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهَا فَتَرُدُّها عَلَى أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَما لَعَنّا أَصْحَابَ السَّبْتِ.
۱۴ ای ،مردم ایمان آورید به خدا و رسولش و به نوری که همراه او نازل شده است قبل از آنکه هلاک کنیم وجوهی را و آن صورتها را به پشت برگردانیم یا آنان را مانند اصحاب سبت لعنت کنیم به خدا ،قسم از این آیه قصد نشده است مگر قومی از اصحابم که آنان را به اسم و نسبشان می شناسم ولی مأمورم بر آنان پرده پوشی .کنم پس هر کس عمل کند مطابق آنچه در قلبش از حب یا بغض نسبت به علی می یابد.
ای مردم نور از جانب خداوند عز و جل در من نهاده شده و سپس در علی بن ابی طالب و بعد در نسل او تا مهدی ،قائم که حق خداوند و هر حقی که برای ما باشد میگیرد چرا که خداوند عز و جل ما را بر کوتاهی کنندگان و بر معاندان و مخالفان و خائنان و گناهکاران و ظالمان و غاصبان از همه عالمیان حجت قرار داده است.
ای ،مردم شما را میترسانم و انذار مینمایم که من رسول خدا هستم و قبل از من پیامبران بوده اند. آیا اگر من بمیرم یا کشته شوم شما عقب گرد می نمایید؟ هر کس به عقب برگردد به خدا ضرری نمی رساند و خداوند به زودی شاکرین و صابرین را پاداش میدهد. بدانید که علی است توصیف شده به صبر و شکر و بعد از او فرزندانم از نسل او چنین اند.
ای مردم با اسلامتان بر من منت ،مگذارید بلکه بر خدا منت ،نگذارید که اعمالتان را نابود می نماید و بر شما غضب می کند و شما را به شعله ای از آتش گداخته مبتلا و می کند.
پروردگار شما در کمین است.
ای مردم بعد از من امامانی خواهند بود که به آتش دعوت میکنند و روز قیامت کمک نمی شوند. ای ،مردم خداوند و من از آنان بیزار هستیم.
ای ،مردم آنان و یارانشان و تابعینشان و پیروانشان در پایین ترین درجهٔ آتش اند و چه بد است جای متکبران بدانید که آنان اصحاب صحیفه هستند پس هر یک از شما در صحیفه خود نظر کند.
ای مردم من امر خلافت را به عنوان امامت و وراثت آن در نسل خودم تا روز قیامت به ودیعه می سپارم و من رسانیدم آنچه مأمور به ابلاغش بودم تا حجت باشد بر حاضر و غایب و بر همه کسانی که حضور دارند یا ،ندارند به دنیا آمدهاند یا نیامده.اند پس حاضران به غایبان و پدران به فرزندان تا روز قیامت برسانند.
و به زودی امامت را بعد از من به عنوان پادشاهی و با ظلم و زور می گیرند خداوند غاصبین و تعدی کنندگان را لعنت کند.
ای مردم خدای عزوجل شما را به حال خود رها نخواهد کرد تا آنکه خبیث را از پاکیزه جدا کند و خداوند شما را برغیب مطلع نمی کند.
ای مردم هیچ سرزمین آبادی نیست مگر آنکه در اثر تکذیب اهل) آن آیات الهی را خداوند قبل از روز قیامت آنان را هلاک خواهد کرد و آن را تحت حکومت امام مهدی خواهد آورد و خداوند وعده خود را عملی می نماید.
ای مردم قبل از شما اکثر پیشینیان هلاک شدند و خداوند آنها را هلاک نمود و اوست که آیندگان را هلاک خواهد کرد خدای تعالی می فرماید: «أَلَمْ تُهْلِکِ الْأَوَّلِینَ...»، «آیا ما پیشینیان را هلاک نکردیم؟ آیا در پی آنان دیگران را نفرستادیم؟ ما با مجرمان چنین می کنیم. وای بر مکذبین در آن روز».
ای ،مردم خداوند مرا امر و نهی نموده است و من هم به امر الهی علی را امر و نهی نموده ام و علم امر و نهی نزد اوست پس امر او را گوش دهید تا سلامت ،بمانید و او را اطاعت کنید تا هدایت شوید و نهی او را قبول کنید تا در راه درست باشید و به سوی مقصد و مراد او بروید، و راه های بیگانه شما را از راه او منحرف نکند.
۱۵ - مَعاشِرَ النَّاسِ، أنا صراط الله الْمُسْتَقِیمُ الَّذى أَمَرَکُمْ بِاتِّبَاعِهِ، ثُمَّ عَلِی مِنْ بَعْدى، ثم ولدى مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّةُ الْهُدى، یهْدُونَ إِلَى الْحَقِّ وَبِهِ یَعْدِلُونَ.
۱۶- ای مردم من راه مستقیم خداوند هستم که شما را به پیروی آن امر نموده و سپس علی بعد از من و سپس فرزندانم از نسل او که امامان هدایت،اند به حق هدایت می کنند و به یاری حق به عدالت رفتار میکنند.
بسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ، الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ ، مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ ، إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّین » این سوره درباره من نازل شده، و به خدا قسم درباره امامان نازل شده است. به طور عموم شامل آنان است و به طور خاص درباره آنان است. ایشان دوستان خدایند که ترسی بر آنان نیست و محزون نمیشوند بدانید که حزب خداوند غالب هستند.
بدانید که دشمنان ایشان سفهاء گمراه و برادران شیاطین اند که اباطیل را از روی غرور به یکدیگر می رسانند.
بدانید که دوستان اهل بیت کسانی اند که خداوند در کتابش آنان را یاد کرده و فرموده است: « لاتَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ» : نمی یابی قومی را که به خدا و روز قیامت ایمان آورده باشند و در عین حال با کسانی که با خدا و رسولش ضدیت دارند روی دوستی داشته باشند اگر چه پدرانشان یا فرزندانشان یا برادرانشان یا فامیلشان باشند آنان اند که ایمان در قلوبشان نوشته شده و خداوند آنان را با روحی از خود تأیید فرموده و ایشان را به بهشتی وارد میکند که از پایین آن نهرها جاری است و در آن دائمی خواهند بود خدا از آنان راضی است و آنان از خدا راضی هستند آنان حزب خداوند هستند بدانید که حزب خدا رستگارند». بدانید که دوستان اهل بیت کسانی اند که خداوند عزو جل آنان را توصیف کرده و فرموده است: «الَّذِینَ آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إِیمَانَهُمْ بِظُلْمٍ»: «کسانی که ایمان آورده انــد و ایمانشان را با ظلم نپوشانده اند آنان اند که برایشان امان است و آنان هدایت یافتگان اند».
بدانید که دوستان ایشان کسانی اند که ایمان آورده اند و به شک نیفتاده اند. بدانید که دوستان ایشان کسانی اند که با سلامتی و در حال امن وارد بهشت می شوند و ملائکه با سلام به ملاقات آنان میآیند و میگویند «سلام» عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدین سلام بر شما پاکیزه ،شدید پس برای همیشه داخل بهشت شوید».
بدانید که دوستان ایشان کسانی هستند که بهشت برای آنان است و در آن بدون حساب روزی داده میشوند
بدانید که دشمنان اهل بیت کسانی اند که به شعله های آتش وارد میشوند بدانید که دشمنان ایشان کسانی اند که از جهنم در حالی که میجوشد صدای وحشتناکی شنوند و شعله کشیدن آن را می بینند.
بدانید که دشمنان ایشان کسانی اند که خداوند درباره آنان فرموده است: «کُلّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ اخْتَهَا... » : هر گروهی که داخل جهنم میشوند همتای خود را لعنت میکنند تا آنکه همه آنان در آنجا به یکدیگر بپیوندند آخرین آنان با اشاره به اولین آنان می گویند پروردگارا، اینان ما را گمراه کردند؛ پس عذاب دو چندان از آتش به آنان نازل کن خدامی فرماید برای هر دو گروه عذاب مضاعف است ولی شما نمی دانید.
بدانید که دشمنان ایشان کسانی اند که خداوند عز و جل می فرماید: « کُلَّمَا أُلْقِیَ فِیهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ یَأْتِکُمْ نَذیر هر گاه گروهی را در جهنم می اندازنــد خـزانـــه داران دوزخ از ایشان میپرسند آیا ترسانندهای برای شما نیامد؟ می گویند بلی برای ما نذیر و ترساننده آمد ولی ما او را تکذیب کردیم و :گفتیم خداوند هیچ چیز نازل نکرده است و شما در گمراهی بزرگ هستید و میگویند اگر می شنیدیم یا فکر می کردیم در اصحاب آتش .نبودیم به گناه خود اعتراف کردند پس دور باشند اصحاب آتش».
ای ،مردم چقدر فاصله است بین شعله های آتش و بین آجر بزرگ
ای مردم دشمن ما کسی است که خداوند او را مذمت و لعنت ،نموده، و دوست ما کسی است که خداوند او را مدح نموده و دوستش بدارد.
ای مردم بدانید که من نذیر و ترساننده ام و علی بشارت دهنده است.
ای مردم بدانید که من نذر و بر حذر دارنده ام و علی هدایت کننده است.
ای مردم من پیامبرم و علی جانشین من است.
ای مردم بدانید که من پیامبرم و علی امام و وصی بعد از من است و امامان بعد از او فرزندان او هستند بدانید که من پدر آنانم و آنها از صلب او به وجود می آیند.
١٧ - ألا إن خاتَمَ الأیْمَهُ مِنّا الْقَائِمَ الْمَهْدِى ألا إنّهُ الظَّاهِرُ عَلَى الدِّینِ. أَلا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظَّالِمِینَ. أَلا إِنَّهُ فَاتِحَ الْحُصُونِ وَهادِمُها. ألا إنّهُ غَالِبٌ کُلِّ قَبیـ مِنْ أَهْلِ الشَّرْک وهادیها
۱۸- بدانید که آخرین ،امامان مهدی قائم از ماست اوست غالب بر ،ادیان اوست انتقام گیرنده از ظالمین اوست فاتح قلعه ها و منهدم کنندۀ آنها اوست غالب بر هر قبیله ای از اهل شرک و هدایت کننده آنان.
بدانید که اوست گیرنده انتقام همه خونهای اولیاء خدا اوست یاری دهنده دین خدا.
بدانید که اوست استفاده کننده از دریایی عمیق اوست که هر صاحب فضیلتی را به قدر فضلش و هر صاحب جهالتی را به قدر جهلش نشانه میدهد اوست انتخاب شده و اختیار شده خداوند اوست وارث هر علمی و احاطه دارنده به هر فهمی بدانید که اوست خبر دهنده از پروردگارش و بالا برندۀ آیات الهی اوست هدایت یافته محکم بنیان اوست که کارها به او سپرده شده است.
اوست که پیشینیان به او بشارت داده اند اوست که به عنوان حجت باقی می ماند و بعد از او حجتی نیست هیچ حقی نیست مگر همراه او و هیچ نوری نیست مگر نزد او.
بدانید او کسی است که غالبی بر او نیست و کسی بر ضد او کمک نمیشود. اوست ولی خدا در زمین و حکم کننده او بین خلقش و امین او بر نهان و آشکارش
١٩ - مَعاشِرَ النَّاسِ، إِنِّى قَدْ بَینتُ لَکُمْ وَأَفْهَمْتُکُمْ، وَهَذَا عَلِى یَفْهِمُکُمْ بَعْدِی.
-۲۰ ای مردم من برایتان روشن کردم و به شما فهمانیدم و این علی است که بعد از من به شما می فهماند.
بدانید که من بعد از پایان خطابه ام شما را به دست دادن با من به عنوان بیعت با او و اقرار به او و بعد از من به دست دادن با خود او فرا می خوانم
بدانید که من با خدا بیعت کرده ام و علی با من بیعت کرده ،است و من از جانب خداوند برای او از شما بیعت می گیرم «إِنَّ الَّذِینَ یُبَایِعُونَکَ إِنَّمَا یُبَایِعُونَ اللهَ.. «کسانی که با تو بیعت میکنند در واقع با خدا بیعت میکنند دست خداوند بر روی دست آنان است پس هر کس بیعت را بشکند بر ضرر خود اوست و هر کس به آنچه با خدا عهد بسته وفادار باشد خداوند به او اجر عظیمی عنایت خواهد کرد.
ای مردم حج و عمره از شعائر الهی هستند « فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما» ای مردم به حج خانه خدا بروید هیچ خاندانی به خانه خدا وارد نمیشوند مگر آنکه مستغنی می گردند و شاد میشوند و هیچ خاندانی آن را ترک نمیکنند مگر آنکه منقطع میشوند و فقیر می گردند.
ای مردم نماز را بپادارید و زکات را بپردازید همانطور که خداوند عز و جل به شما فرمان داده است.
بدانید که حلال و حرام بیش از آن است که من همه آنها را بشمارم و معرفی کنم و بتوانم در یک مجلس به همه حلالها دستور دهم و از همه حرامها نهی کنم پس مأمورم که از شما بیعت بگیرم و با شما دست بدهم بر اینکه قبول کنید آنچه از طرف خداوند عز و جل درباره امیر المؤمنین علی و جانشینان بعد از او آورده ام که آنان از نسل من و اویند و آن موضوع امامتی است که فقط در آنها بپا خواهد بود و آخر ایشان مهدی است تا روزی که خدای مدبر قضا و قدر را ملاقات کند.
ای مردم هر حلالی که شما را بدان راهنمایی کردم و هر حرامی که شما را از آن نهی نمودم، هرگز از آنها بر نگشته ام و تغییر نداده ام این مطلب را به یاد داشته باشید و آن را حفظ کنید و به یکدیگر سفارش کنید و آن را تبدیل نکنید و تغییر ندهید من سخن خود را تکرار میکنم نماز را بپا دارید و زکات را بپردازید و به کار نیک امر کنید و از منکرات نهی نمایید.
بدانید که بالاترین امر به معروف آن است که سخن مرا بفهمید و آن را به کسانی که حاضر نیستند برسانید و او را از طرف من به قبولش امر کنید و از مخالفتش نهی نمایید چرا که این دستوری از جانب خداوند عز و جل و از نزد من است و هیچ امر به معروف و نهی از منکری نمیشود مگر با امام معصوم.
ای مردم قرآن به شما میشناساند که امامان بعد از علی فرزندان او هستند و من هم به شما شناساندم که آنان از نسل من و از نسل اویند آنجا که خداوند در کتابش می فرماید: «وَجَعَلَهَا کَلِمَةً بَاقِیَةً فِى عَقِبِهِ» آن امامت را به عنوان کلمه باقی در نسل او قرار داد»، و من نیز به شما گفتم اگر به آن دو قرآن) و اهل بیت تمسک کنید هرگز گمراه نمی شوید».
ای مردم، تقوی را تقوی را از قیامت بر حذر باشید همانگونه که خدای عزوجل فرموده: «إن زَلْزَلَةَ السَّاعَهُ شَیْءٌ عَظِیمٌ »، «زلزله» قیامت شیئ عظیمی است».
مرگ و معاد و حساب و ترازوهای الهی و حسابرسی در پیشگاه رب العالمین و ثواب و عقاب را
به یاد آورید هر کس حسنه با خود بیاورد طبق آن ثواب داده میشود، و هر کس به همراه گناه بیاورد در بهشت او را نصیبی نخواهد بود.
۲۱ - مَعاشِرَ النَّاسِ، انّکُمْ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُصافقُونِی بِکَفِّ واحد فی وقت واحد
-۲۲ ای ،مردم شما بیش از آن هستید با یک دست و در یک زمان با من دست دهید و پروردگارم مرا مأمور کرده است که از زبان شما اقرار بگیرم درباره آنچه منعقد نمودم برای علی امیر المؤمنین و امامانی که بعد از او می آیند و از نسل من و اویند چنانکه به شما فهماندم که فرزندان من از صلب اویند.
پس همگی چنین بگویید:
ما شنیدیم و اطاعت میکنیم و راضی هستیم
و سر تسلیم فرود می آوریم
درباره آنچه از جانب پروردگار ما و خودت به ما رساندی
درباره امر امامت اماممان على امیر المؤمنین (ع)
و امامانی که از صلب او به دنیا می آیند.
بر این مطلب با قلب هایمان و
و با جانمان و با زبانمان
و با دستانمان با تو بیعت میکنیم
بر این عقیده زنده ایم و با آن می میریم
و روز قیامت با آن محشور می شویم
تغییر نخواهیم داد و تبدیل نمی کنیم
و شک و انکار نمی نماییم
و تردید به دل راه نمی دهیم
و از این قول بر نمی گردیم و پیمان را نمی شکنیم
درباره علی امیر المؤمنین و امامانی که گفتی بعد از او از نسل تو و فرزندان اویند
یعنی حسن و حسین
و آنان که خداوند بعد از آن دو منصوب نموده است.
هرگز در پی تغییر این عهد نیستیم
و خداوند در این باره از نفسهایمان دگرگونی نبیند
ما این مطالب را از قول تو
به نزدیک و دور
از فرزندانمان و فامیلمان می رسانیم
و خدا را بر آن شاهد میگیریم
خداوند در شاهد بودن کفایت میکند
و تو نیز بر این اقرار ما شاهد هستی
ای ،مردم با خدا بیعت کنید و با من بیعت نمایید و با علی امیر المؤمنین و حسن و حسین و امامان از ایشان در دنیا و آخرت به عنوان امامتی که در نسل ایشان باقی است بیعت کنید.
خداوند بیعت شکنان را هلاک و وفاداران را مورد رحمت قرار می دهد. و هر کس بیعت را بشکند به ضرر خویش شکسته است و هر کس به آنچه با خدا پیمان بسته وفا کند خداوند به او اجر عظیمی عنایت می فرماید.
ای مردم بگویید: «الحَمدُ لِلَّهِ الَّذى هَدانا لهذا وَما کُنَّا لِنَهْتَدِی لولا أن هدانا الله...» : حمد و سپاس خدای را که ما را به این راه هدایت ،کرد و اگر خداوند هدایت نمی کرد ما هدایت نمی شدیم فرستادگان پروردگارمان به حق آمده اند.
ای مردم فضایل علی بن ابی طالب نزد خداوند که در قرآن آن را نازل کرده بیش از آن است که همه را در یک مجلس بشمارم پس هر کس درباره آنها به شما خبر داد و معرفت آن را داشت او را تصدیق کنید.
ای مردم هر کس خدا و رسولش و علی و امامانی را که ذکر کردم اطاعت کند به رستگاری بزرگ دست یافته است.
ای مردم کسانی که برای بیعت با او و قبول ولایت او و سلام کردن به عنوان «امیر المؤمنین با او، سبقت بگیرند آنان رستگارانند و در باغهای نعمت خواهند بود.
ای مردم سخنی بگویید که به خاطر آن خداوند از شما راضی شود و اگر شما و همه کسانی که در زمین هستند کافر شوند به خدا ضرری نمی رسانند.
خدایا به خاطر آنچه ادا کردم و امر نمودم مؤمنین را بیامرز و بر منکرین که کافرند غضب نما، و حمد و سپاس مخصوص خداوند عالم است.
والْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ